„საფრთხე შეიძლება მაშინ გაჩნდეს, თუ მშობელი გადაჭარბებულ თვითკონტროლს მოითხოვს შვილისაგან, რაც ამ უკანასკნელს დანაშაულის გრძნობას გაუჩენს“, - წერდა ცნობილი გერმანელ-ამერიკელი განვითარების ფსიქოლოგი და ფსიქოანალიტიკოსი ერიკ ერიქსონი.
ერიქსონი ადამიანის ფსიქოსოციალური განვითარების საფეხურებს და მიზეზებს აღწერდა, თუ რა დროს ცხოვრობენ ადამიანები ბედნიერად.
ნდობა და უნდობლობა - დაბადებიდან 1 წლამდე
თბილი, ყურადღებიანი ზრუნვა ჩვილს სამყაროს მიმართ ნდობასა და რწმენას უყალიბებს. უნდობლობა იმ შემთხვევაში ჩნდება, როცა ჩვილი თავს არაკომფორტულად გრძნობს ან ცუდად ეპყრობიან.
ანატომია ან სირცხვილი და ეჭვი - 1-3 წელი
შეძენილი გონებრივი და მოტორული უნარჩვევების გამოყენებით ბავშვს დამოუკიდებელი არჩევანისა და გადაწყვეტილების მიღების სურვილი უჩნდება. მშობლები ავტონომიას ხელს უწყობენ, თუ შვილს გონივრული თავისუფალი არჩევანის საშუალებას აძლევენ, ძალას არ ატანენ და არ არცხვენენ.
ინიციატივა ან დანაშაულის გრძნობა - 3-6 წელი
წარმოსახვის საშუალებით ბავშვი ისეთი ადამიანის განსახიერებას ცდილობს, როგორიც სურს, რომ გახდეს. ინიციატივა უდრის ამბიციას და პასუხისმგებლობის გრძნობა მაშინ ვითარდება, როცა მშობელი ხელს უწყობს შვილში მიზნის დასახვის ახლადწარმოქმნილ გრძნობას. საფრთხე შეიძლება მაშინ გაჩნდეს, თუ მშობელი გადაჭარბებულ თვითკონტროლს მოითხოვს შვილისაგან, რაც ამ უკანასკნელს დანაშაულის გრძნობას გაუჩენს.
გულმოდგინება ან არასრულფასოვნება - 6-11 წელი
სკოლაში ბავშვებს შრომისა და თანამშრომლობის უნარი უვითარდებათ. არასრულფასოვნების გრძნობა ბავშვს მაშინ უჩნდება, როცა ოჯახში, სკოლაში და თანატოლებთან ურთიერთობა მასში არაკომპეტენტურობის გრძნობას ავითარებს.
იდენტურობა ან იდენტურობის მიუღწევლობა - მოზარდობა
მოზარდი ცდილობს, პასუხი გასცეს კითხვებს: ვინ ვარ და რა ადგილი მიკავია საზოგადოებაში? არჩეულ ფასეულობებსა და პროფესიულ მიზნებს შედეგად მყარი პიროვნული იდენტიფიცირება მოაქვს. უარყოფითი შედეგი შეიძლება გამოვლინდეს მომავალი „დიდური“ როლების აღრევაში.
სიახლოვე ან იზოლაცია - წარმოქმნილი ზრდასრულობა
ახალგაზრდები ახლო ურთიერთობების დამყარებას ცდილობენ. იმედგაცრუებების გამო, ზოგიერთ მათგანს არ შეუძლია ახლო ურთიერთობების დამყარება და იზოლაციაში რჩება.
გენერაციულობა ან სტაგნაცია - emerging ადულტჰოოდ ზრდასრულობა
გენერაციულობა ნიშნავს შთამომავლობის გაგრძელებას ბავშვის აღზრდით, სხვა ადამიანებზე ზრუნვით ან ნაყოფიერი შრომით. ამ სფეროში წარუმატებლობა ადამიანს მნიშვნელოვან დაღს ასვამს.
ინტეგრაცია ან სასოწარკვეთა - ხაბდაზმულობა
ამ ბოლო სტადიის დროს ინდივიდები იმის განსჯას იწყებენ, როგორები იყვნენ. სისავსის გრძნობა მაშინ ჩნდება, თუკი ფიქრობენ, რომ „ცხოვრება ღირდა“. საკუთარი ცხოვრებით უკმაყოფილო მოხუცებს სიკვდილის ეშინიათ.
იხილეთ ასევე:
„მამას დაავიწყდა“ - სანამ თქვენს შვილებს ასე მოექცევით, წაიკითხეთ
